In 1963 werd een basketbalinitiatief opgezet op Urk: Orca's. Aangezien er in dat jaar op Urk nog geen sporthal was, zijn ze in Emmeloord begonnen met trainen, en wel in de Prins Willem Alexanderhal. Sportleraar Piet Brouwer gaf met gym veel basketballes. Op deze manier is deze organisatie losgekomen. Arjan Langman zal in dit artikel meer vertellen over Orca’s.

Vroeger een van de grootste verenigingen

Vlak na de oprichting van Orca’s groeide de vereniging al snel. Het ledenaantal werd groter en ook op sportief gebied ging het de Urkse organisatie goed af. “Het doel was altijd al om zo hoog mogelijk te spelen,” vertelt Arjan. “Na de oprichting speelde Orca’s al gauw in competities als de Eerste Divisie, en van 1983 tot 1992 speelden ze in de Eredivisie. In die tijd was Orca’s een van de grootste verenigingen van Nederland met meer dan 600 leden. De aspiranten, kadetten en junioren hadden vier teams. De eerste teams van deze lichtingen speelden zo hoog mogelijk. Dat doel heeft ze toen best de das om gedaan, want voetbal is op dat moment in populariteit gestegen. Hierdoor gingen leden en vrijwilligers richting voetbal. De herenteams speelden nog wel in de Eerste Divisie en Promotiedivisie, maar de jeugd is uit het oog verloren. Er was op een gegeven moment geen plek meer om jeugd op te leiden. Dat maakt dat wij de focus nu leggen op het opleiden van talentvolle spelers op Urk.

De dames spelen ook op hoog niveau, en hier zie je door de jaren heen een stabiele talentontwikkeling. Op Urk heb je veel meiden die willen basketballen. De onder 14 en onder 16 teams zijn gemixte teams. Op dit moment is dat iets speciaals wat je bijna alleen op Urk aantreft.”

De organisatie mag binnenkort zelfs haar 60-jarig bestaan vieren. Ook dat laat zien dat er op Urk nog veel wordt gebasketbald. Afgelopen jubilea werden uitbundig gevierd. “Over zowel het 25-jarig als het 50-jarig jubileum is er een boekwerk uitgebracht. Verder hebben we er een mooi feest van gemaakt met mixtoernooien voor onze leden. Deze dag stond voor een hele dag basketbalplezier.”

Orca's speelde in seizoen 1965-1966 voor het eerst in competitieverband.

Kuipers Orca's, Kolf & Molyn Orca's & KBS Orca's; negen seizoenen basketbal op het hoogste niveau op Urk

In 1983 besloot Orca’s om de stap te zetten richting het hoogste niveau van Nederland. Gelijk in het eerste jaar pakte dit niet verkeerd uit. “Iedereen wilde bij Orca’s horen in de tijd dat zij in de Eredvisie speelden,” vertelt Arjan. “Op dat moment kwamen de Amerikanen richting het eiland, wat een bijzondere gebeurtenis was. Zij zorgden voor veel spektakel met een hoge amusementswaarde. De eerste Amerikaan die gepresenteerd werd was Bernhard Toone, en bestond het team verder uit spelers als Frank Ardon, Glenn Omanette en Martin de Vries. Op het moment dat je tegen teams als Nashua Den Bosch en Elmex Leiden speelt, besef je gelijk dat je met de grote jongens meedoet.”

Verhuizing naar een andere accommodatie

Naarmate het heren 1 team groeide in bekendheid en prestatie, werd besloten om de wedstrijden op een andere locatie te laten plaatsvinden. “De wedstrijden bevonden zich destijds in sporthal de Waaiershoek,” vertelt Arjan. “De eindlijn stond 10 centimeter van de muur af waardoor er dikke matten geplaatst moesten worden. Qua bezetting hadden we elke wedstrijd 300 man, een bezetting die altijd dicht op het veld zat. Orca’s behaalde in hun debuutjaar meteen de play-offs met een zesde plaats, en in 1987 eindigde Orca’s zelf op de derde plaats. Orca’s verhuisde in dat seizoen van sporthal de Waaiershoek naar sporthal de Schelp, waar we in de eerste wedstrijd dat we daar speelden gelijk met 67-63 wonnen van Ahrend Donar. Ruim 1.000 toeschouwers waren bij deze wedstrijd aanwezig. Het team van Kolf & Molijn bestond destijds uit spelers als René Ridderhof, Martin Esajas en L.J. Pipkin en een Amerikaan als Dewayne Johns. Dat was een prachtig seizoen. Soms zie ik filmpjes voorbij komen van Turkse basketbalwedstrijden, met een gigantische ambiance. Dat was in feite hetzelfde destijds op Urk, op kleinere schaal.”

Amerikaan Dewayne Johns, die afgelopen maand tragisch om het leven kwam, groeide uit tot publiekslieveling bij Orca's.

Diverse spelers bij Orca’s, in het verleden en het heden

De spelers die bij Orca’s speelden werden zo langzaamaan een vast gezicht voor de toeschouwers. Arjan herinnert zich nog een aantal spelers van destijds. “Orca’s heeft veel spelers gehad die sterk in de competitie konden meedraaien. John Emanuels heeft bij ons gespeeld, net als Dewayne Johns, Jerry Beck, Hugo Butter, Rob van Essen en Marcel Huijbens. Huijbens werd in 1989 nog rookie of the year bij ons, voordat hij daarna aan zijn lange seizoenenreeks bij Den Bosch begon. Recentelijk speelt Bart van Schaik nu bij Landstede Hammers, en zijn zusje Hennie speelt nu in Utrecht. Verder zijn Lea en Erica Romkes ook afkomstig van Orca’s. In de tijd dat wij in de Promotiedivisie speelden hebben we nog spelers als Jesper Jobse en Florian de Vries gehad, en ook Worthy de Jong voordat hij naar Rotterdam Challengers ging.”

In 1992 speelde Orca’s voor het laatst op het hoogste niveau van Nederland, met een selectie bestaande uit Sjoert Visser, Dewayne Jonhs, Caspar Witt, Renè Ridderhof, Edwin Haan, Jaap den Dulk, Edwin Sloove, Piet Bakker, Paul-Kees Faber, Steven Dijksteel, William Allen, Ron Ateman, Reginald Hannah, Max Blank, Sanders Jackson, Reggie Law, Chris Moore, Greg Floyd en Eric Strothers. Het was een seizoen van komen en gaan voor veel spelers. Toch verdween Orca’s niet van de basketbalkaart, want in de Promotiedivisie ontstonden mooie tijden en diverse spelers maakten de stap richting de Eredivisie. Ook op dit moment worden talentvolle spelers gevonden met een verleden binnen deze Urkse organisatie. Orca’s is een plek waar basketbal blijft bestaan, en waar veel leden hun volste plezier uit het spel halen!