Het podium betekent voor Jente Jong meer dan alleen maar een plek om te performen. Voor haar is het een plaats waar ervaringen worden gedeeld. Een onderwerp dat veel terugkomt in haar werk is de diepe verbinding die zij voelt met haar eigen verlies. Jente is veelzijdig. Niet alleen komt het terug in haar werk als theatermaker en schrijver, maar ze organiseert nu een Zonder-Moederdag! Foto: Lize Kraan

In aanraking met theater

Het theater was al op jonge leeftijd een plek waar ze zich thuis voelde. “Ik zie weleens foto's terug en dan zie ik meteen dat ik vroeger al op toneel wilde staan,” vertelt Jente. “Ik heb foto’s gezien waarop ik half geschminkt sta of een toneelstuk aan het opvoeren ben. Dat had toen al te maken met expressie en met het inleven in andere mensen en in andere denkwijzen. Dat vind ik heel interessant.”

Noodzaak is voor Jente een belangrijk onderdeel van een voorstelling. “Ik denk dat ik het meeste heb met voorstellingen die vanuit noodzaak zijn gemaakt en verhalen vertellen die op dit moment belangrijk zijn.”

Foto: Gert Jong

Haar opleiding

Tijdens haar studie aan de Theater Academie in Amsterdam groeide ze op. “Ik ben in die vier jaar volwassen geworden op de meest leuke, speelse, bizarre, fijne, warme en spannende manier die mogelijk is. Een theateropleiding is heel intensief. Vijf dagen per week les van tien tot zes en daarbuiten ben je ontzettend veel met elkaar bezig. We leefden in een cocon. Alles was vrij en alles was mogelijk. Dat was echt te gek!”

Het spelen van haar eigen voorstelling

Na haar afstuderen speelde Jente de reprise van Anna Karenina bij een theatergezelschap waar ze stage had gelopen: Theatergroep De Kern. Jente speelde het jonge meisje genaamd Kitty. “Zij trouwt met een man genaamd Levin. Dat gaat niet zonder slag of stoot, zij was net zo jong als ik en werd in de voorstelling ook een beetje volwassen. De voorstelling was een kostuumdrama, we traden op in van die grote baljurken en in een heel mooi decor met allerlei lagen. Drie keer per week zaten we in de bus richting allerlei uithoeken van het land. In diezelfde periode was ik met mijn eigen afstudeervoorstelling genaamd Hartenvrouw geselecteerd om op tournee te gaan, samen met een aantal andere voorstellingen van onze opleiding. Dat was heel wat anders. Je moest dan bij wijze van spreken zelf nog je licht goed hangen. Maar dat was mijn voorstelling, dus die speelde ik het liefst.”

Haar weg terugvinden in het theater

Op dit moment is Jente zoekende hoe en of ze nog terug wil het theater in. “Tijdens de pandemie werd door veel mensen geclaimd dat wat ik doe niet belangrijk is en niet van waarde is. Dat vond ik heel heftig. Dat werd ineens voor mij bepaald. Ik merk dat ik er nog steeds van aan het bijkomen ben. Ik ben nog steeds mijn weg naar theater terug aan het vinden.”

Op tweejarige leeftijd verloor Jente haar moeder. Voor de Zonder-Moederdag, die ze samen met Clementine Noordzij en Karin den Hollander organiseert, een dag die in tegenstelling tot Moederdag, is ingericht op het vieren van moeders die niet langer bij ons zijn, werkt Jente aan een performance. “En op zo’n voel ik het wel weer, de liefde voor theatermaken. Misschien komt er ooit nog een voorstelling over het verliezen van je moeder en zelf moeder worden. Daarvan is de noodzaak voor mij gewoon heel duidelijk.”

Op de Zonder-Moederdag komen we later nog terug.

Foto: Gert Jong

Haar schrijverscarrière: een manier van verwerking en ontdekking

In 2017 verscheen Het intieme vreemde: Jente’s debuutroman. “Het boek is ontstaan uit de zoektocht naar wie mijn moeder was. In diezelfde periode zeiden veel mensen dat ik schrijver moest worden. Ik wist zelf eerst niet zo goed wat ik ermee moest en waar ik dan zou moeten beginnen. Ik nam mij voor om er een combinatie van te maken: op zoek naar mijn moeder en op zoek zijn naar mijn schrijverschap. Ik heb het geluk gehad dat daar een manuscript uit voortkwam, en dat ik met mijn huidige redacteur meteen een klik voelde. Zij begreep precies wat ik had gemaakt.”

Alle reden om ontzettend blij en trots te zijn! Ontwerp omslag roman: Renée Sara Joppe

Het moederschap

Als moeder wordt Jente geconfronteerd op een nieuwe manier geconfronteerd met haar eigen verlies. “Sinds ik moeder ben weet ik eigenlijk pas wat een moeder is. Ik voel mijn moeder in de manier hoe ik mijn dochter vasthoud, hoe ik haar bescherm wanneer ze de trap op klimt en hoe alles zo vanzelfsprekend is. Daarin voel ik me heel erg verbonden met mijn eigen moeder.”

Zonder-Moederdag: een dag om moeders te vieren die er niet meer zijn

De Zonder-Moederdag is er voor vrouwen die hun moeder hebben verloren en daar ruimte aan willen geven. Het verlies wordt omarmd en herinneringen worden gevierd. “Het is alweer een paar jaar geleden dat ik daar voor het eerst een workshop gaf. Op dat moment was ik nog geen onderdeel van de organisatie. Wat ik mij nog herinner is dat ik het heel bijzonder vond om met allemaal vrouwen samen te komen, met wie je zo weinig woorden nodig hebt. Je kunt erover praten zonder dat je het hoeft uit te leggen; je kunt het uitwisselen met elkaar zonder dat je antwoord hoeft te geven op de vragen die andere mensen je iedere keer willen stellen. Het voelt daarom ook een beetje als thuiskomen, en het maakte op mij een diepere indruk dan ik had verwacht. Ik dacht dat ik er gewoon een workshop zou gaan geven, en destijds probeerde ik me een beetje af te sluiten van mijn gevoel. Ik was daar als professional en was van plan me niet bloot te geven. Dat is mijn natuur, om het dicht te gooien. Maar dat lukte gewoon niet.”

Rouw

“Deze dag is ingericht op een tegenovergestelde manier ten opzichte van Moederdag: op het vieren van moeders die er niet meer zijn. Op deze dag komen we samen, volgen de deelnemers twee workshops, eten we met elkaar en wisselen we uit. Het is belangrijk om ruimte te geven aan verdriet en aan verlies. In het dagelijks leven ga je er toch snel aan voorbij. Dat zit ook in onze cultuur, er wordt verwacht dat je het na een jaar toch wel een plek hebt gegeven. Maar zo werkt het gewoon niet.”

Samenzijn

“We hebben na de vorige edities gemerkt dat er vooral behoefte is om met elkaar uit te wisselen en dat de mensen die er komen ook hun verhaal kunnen delen (mochten ze dat willen). En om andere verhalen te horen. Daarom hebben we het programma dit keer zo ingericht dat de nadruk wordt gelegd op de workshops. Dat betekent dat we dit keer niet één, maar twee workshoprondes hebben. We openen de dag gezamenlijk, waarin er al verhalen worden gedeeld. Daarnaast is er een uitgebreide lunch, waarbij ook het idee is om dat echt met elkaar te doen. Ik geloof ook dat uit met elkaar eten ook warmte is. Er zijn ook optredens, waaronder een optreden van Clementine Noordzij. Zij is zangeres en rouwtherapeut en zij is enorm goed in wat ze doet. Zij weet zo’n mooie interpretatie te geven aan het gemis wat er is. Daarnaast geef ik ook een performance.”

Stilstaan en genieten van alle dingen eromheen

Jente is echt een doorzettende kracht, en een bron van bewondering en een inspirerende kracht. Hoe zij de verbindende factor verlies vormgeeft is bewonderenswaardig, en een steun voor anderen. “Het is heel hard werken. En het is belangrijk om te genieten van alles wat je doet. Je kunt wel de hele tijd hard werken, dat doe ik ook geregeld, maar je moet ook af en toe even stilstaan en op adem komen. Want: theater en literatuur zijn zalig, maar het is niet de wereld, er zijn ook heel veel andere dingen belangrijk.”